Niçin insanların kanları birbirlerinden farklı?
Vücudumuzda yaşantımız boyunca hiç durmadan çalışan bir kasımız vardır. Yani tek bir kastan oluşan kalbimiz. Kalbimiz nefes ile alınan oksijeni akciğerlerimizde alan kanıvücudumuzun her noktasına pompalar. Bir dakikalık sürede ciğerlerin aldığıhava ile kalbin pompaladığıkan aynıhacimde, yaklaşık 6 litredir. Gerilim halinde ciğerlerin alıp verdiği hava, kalbin kan kapasitesini aşar. Peki nasıl oluyor da bu kan insandan insana farklıoluyor ve hatta birbirleri ile hiç uyuşmuyor?İnsanların kan gruplarıdoğmalarından önce genetik olarak saptanmıştır. Kanımızda yabancımaddeleri, mikroplarıtespit edip bunlarla savaşan hücrelerimiz, yani kırmızıkan hücreleri, bir diğer deyişle alyuvarlar vardır. Bu alyuvarlar sadece 120 gün yaşarlar. Bu nedenle vücudumuzda devamlıalyuvar üretilir. Ortalama bir yaşam süresi boyunca, insan vücudunda yarım tondan fazla alyuvar üretilir. Bu alyuvarların yüzeylerinde 'antigen' denilen proteinler
ve lipidler vardır. İşte bu antigenlerin varlığıveya yokluğu kan gruplarınıtayin eder.
Aslında bilinen 300 kan grubu vardır ama AB 0 adıverilen en yaygın gruplama sistemi, ebeveynlerden miras alınan A ve B adıverilen iki antigenin varlığıveya yokluğu üzerine kurulmuştur. Bu sistemi ilk olarak 1902 yılında Avusturya kökenli ABD'li bilimci Kari Landsteiner ortaya çıkarmıştır.
Bu gruplamada kanlar A, B, AB ve 0 (sıfır) olmak üzere dörde ayrılırlar. İnsanın dışındaki hayvanların da farklıkan gruplarıvardır. Örneğin, domuzlarda 16, ineklerde 12, köpeklerde 7, kedilerde ise 2 farklıkan gurubu tespit edilmiştir.
Bu gruplamada bazılarıbirbirleri ile uyumlu olabilir ve diğer gruptan kan alabilir veya verebilir. Uyumsuz gruplarda ise karşıtarafın savunmacıantigenleri gelenleri dost bilmeyip savaşaçarak kanda pıhtılaşmaya, böbrek rahatsızlıklarına hatta ölüme sebep olabilirler. Şimdi kim kimden kan alabilir, kim kime kan verebilir ona bakalım.
Kan grubu => Kanın alınabileceği grup => Kanın verilebileceği grup
A => A, 0 => A, AB B => B, 0 => B, AB
AB => A, B, AB, 0 => AB
0 => 0 => A, B, AB, 0
Görüldüğü gibi AB grubu herkesten kan alabilmekte, 0 grubu ise herkese kan verebilmektedir. Savaşgibi kan ihtiyacının yoğun, test zamanının az olduğu zamanlarda, kan bankasında mümkün olduğu kadar çok sıfır grubu kan depolanır.
