Tiyatro Türleri

Tiyatro Türleri

Sahne üzerinde ve bir seyirci topluluğu önünde, sanatçılar tarafından,hareketli olarak canlandırılacak nitelikte yazılmış olan yazılara tiyatro yapıtı ya da piyes denir.

Tiyatro eserleri müziksiz (trajedi, komedi, dram) ve müzikli (opera, operet, müzikal, bale, revü, skeç) olmak üzere iki grupta toplanır

Trajedi

Kişilere korku, heyecan ve acındırma telkinleriyle ders vermek amacı güden en eski tiyatro çeşididir. Nazım halinde yazılması ve değişmez kaidelere bağlı olması sebebiyle öbür tiyatro çeşitlerinden kolayca ayrılır.

Trajediler genellikle beş perdelik oyunlardır. Eski Yunan’da,çok oynanan bu eserler 3 ve ya 6 perdelik de olabilirdi. O zamanki tiyatrolarda dekor bulunmaz, ancak sahnenin bir köşesinde bir koro yer alırdı. Bu korolar oyunda olayları sebep ve sonuçlarını anlatmakla görevliydiler. Genelde tiyatronun oyuncuları ise üst tabakadan seçilir ve alt tabakaya da oyunlarda rastlanmazdı.

Trajedilerde kadere, ahlak, töre ve geleneklere üstün bir değer verilmiştir. Trajedinin amacının, “insanı acılarının ifade edilerek seyircilerin ruhunda korku ve merhamet uyandırılması” olduğu kabul edilmektedir.

Klasik trajedi üç birlik kuram’a dayalıdır. Aristoteles’e göre üç birlik kuram kusursuz bir trajedi de bulunması gerekir. Bu kuram uyulması gereken kurallar;
1- Zaman birliği (vaka’nın 24 saat içinde tamamlanması gerek)
2- Yer birliği (vaka’nın aynı mekan, yerde geçmesi gerek)
3- Vaka birliği (eserin bir tek ana vaka çevresinde gelişmesi gerek)

Shakspeare ve çağdaşlarının uymayı reddettiği oyunlarını farklı ülkelere ve yıllara yayan, sadece "olayda birlik" kuralına uymuşlar ve üç birlik kuralına karşılık "fikirde birlik" kuralını benimsemişlerdir.

Dram

Trajediyle komediyi bir araya getiren oyun çeşididir. Dram, düzyazı ve şiirsel halde yazılabildiği gibi üç perdeden beş perdeye kadar olabilir. Üç birlik kuralını tamamen reddeder. İnsani temalardan çok toplumcu ve milli konuları işler. Konular da çok çeşitli olabilir. En kanlı ve çirkin, ya da gerçekçi olayları seyirciye göstermekten çekinmez.

Dram eserlerde gerçekler göstermek amaçlıdır.

Opera

Bütün sözler,hareketlerin ve jestlerin müzikle bestelenmiş ve orkestra şefinin idaresine verilmiş dram ve trajedilerdir. Trajedilerde bir tek kelime müziksiz söylenmez. Opera; müzik, kilise ve paganizm (Eski Yunan Putperestliği)den çıkmıştır. Ağır bir hüzün havası vardır. Olaylar genelde acıklı ve duygusaldır. Çok gösterişli dekor ve giysiler (kostüm) içinde sunulur.

Pantomim

Düşünce ve duyguları müzik veya türlü eşyalar eşliğinde bazen dansla, bazen de gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan oyun, sözsüz oyun türüdür. Yüz mimikleri, el, kol ve beden hareketleri kullanılarak tema anlatılmaya çalışılır. Pantomim (mim), evrensel bir tiyatro dili sayılır.

Trajikomedi

Hem acı, hem gülünç olayların anlatıldığı tiyatrolardır. Olaylar gülünç ama olay kahramanları acınacak hâlde verilir.

Tuluat

Tiyatro türlerinden biri. Sanatçılar, oynadıkları eserin konusuna bağlıdırlar; ama oyundaki sözleri içlerinden geldiği gibi söyleyerek, doğaçlama yaparlar. Yazılı esere uymak mecburiyetleri yoktur. Perdeli orta oyunu da denir.

Komedi

Seyirciyi güldüren oyunlardır, bu oyunlar oldukça renkli ve eğlenceli geçerler. İlk örnekleri Antik Yunan’da verilmiştir. Komedi kelimesi de bir Yunanca “komos” kelimesinden gelir. Anlamı kutlama, eğlenti demektir. Bir problem üzerine kurulu olabilirler fakat oyunun sonu eğlenceli ve mutlu biter.

Melodram

Müzik eşliğinde duyguların yoğun biçimde verildiği bir dram türüdür. Genellikle entrikalar, komplolar ve kötü karakterin bulunduğu bir oyun sergilense de sonu mutlu bir galibiyet, zaferle biter. Karakterler ise tekrar tekrar sahne almış, bilinmiş asil kahraman, acı çeken kadın kahraman ve soğuk kanlı kötüdürler. Günümüzde bu tip tiyatro oyunlarını daha çok televizyon dizileri ve sinema filmlerinde izlemekteyiz.

 

metin ve textler / biyografiler / tiyatro siteleri / tiyatro sözlüğü / tiyatro tarihi  / tiyatro türleri / tiyatro oyunları / tiyatrocular dönemi / türkiyede çocukluk ve gençlik tiyatrosu tarihi / tiyatronun kökeni / geleneksel türk tiyatrosu / italyada rönesans tiyatrosu / orta çağda tiyatro / roma tiyatrosu / 19 yy sanat akımları / alman halk tiyatrosu / alman tiyatrosu / antik yunan tiyatrosu / fransz tiyatrosu / osmanlı tiyatrosu / hacivat karagöz tarihi / tiyatro erken dönem / tiyatro orta dönem / günümüz tiyatrosu / metin ve textler -1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16