Duygusal Zeka
Duygusal Zeka
"Duygusal zeka kendimizin ve etrafımızdaki kişilerin duygularını fark etme, kendimizi motive etme ve kendi içimizde ve ilişkilerimizde duygularımızı iyi idare edebilme kapasitemiz" olarak tanımlanıyor. Bu kavramı geliştiren araştırmacı- yazar Daniel Goleman (1995) bilişsel yetenekleri simgeleyen akademik zekası (IQ) yüksek kişilerin
yaşamın
üstesinden o kadar da iyi gelemediğini, buna karşılık vasat IQ´ lü kişilerin
şaşırtıcı
derecede
yaşamda
başarılı olmasında hangi etkenlerin rol oynadığı sorusuna cevap aramıştır. Çözüm: Duygusal Zeka "Duygusal okur-yazarlık" temel olarak hem kendi hislerimizi hem de
iletişim
halinde bulunduğumuz diğer insanların hislerini tanıyabilme, anlayabilme ve yönetebilme yetkinliklerine sahip olmaktır. Bu yetkinlikler IQ (akademik zeka) ile ölçülen salt bilişsel yeteneklerden farklıdır ancak onu tamamlar. Goleman´a göre "duygusal zeka" "kişisel" ve "
sosyal
" olmak üzere iki asıl yetkinlikten meydana gelir (Gowing, 2001, s. 120-122) Kişisel Yetkinlikler
1. Kendiyle ilgili farkındalık: Kişinin, kendi iç
dünyasını
tanıması, tercihlerini yapabilmesi, sahip olduğu
gücün
ve kaynakların farkında olması,
* Duygusal Farkındalık: Kişinin, kendi duygularını tanıması ve bu duyguların doğurduğu sonuçları fark etmesi.
* Doğru şekilde kendini değerlendirmek: Kişinin, kendi
güçlü
ve zayıf yanlarını bilmesi ve buna göre kendi duygusal sınırlarını belirleyebilmesi.
* Özgüven: Kişinin, kendisi ve sahip olduğu yetkinlikleriyle ilgili olarak değerli olduğuna inanması. 2. Kendini yönetme: Kişinin, kendi iç
dünyasını
, sahip olduğu dürtüleri, ve elinde bulunan kaynakları yönetebilmesi. • Kendini kontrol edebilmek: Kişinin, içinden gelen duyguları, dürtüleri kontrol edebilmesi. • Güvenilirlik: Kişisel bütünlük sahibi, hem kendine hem de başkalarına karşı her anlamda dürüst olmak. • Kişisel
bilinç
sahibi olmak: Kişinin, her türlü davranışının sorumluluğunu yüklenebilmesi. •
Uyum
kabiliyeti: Kişinin,
hayatına
giren değişikliklere ve beklenmedik durumlara gerekli esnekliği göstererek
uyum
sağlayabilmesi. • Yeniliklere açık olmak: Kişinin
yeni
fikirlere, yaklaşımlara ve
bilgilere
açık olması, bunlardan rahatsızlık duymaması. 3. Motivasyon: Kişinin amaçlarına ulaşabilmek için duygularını yönlendirebilmesi. • Başarıya yönelme: Kişinin,
mükemmellik
düzeyine ulaşabilmek için sürekli gelişim çabası içinde olması. • Göreve bağlılık: Kişinin, içinde bulunduğu ekibin veya
işletmenin
hedefleriyle
uyum
içinde olması. • Girişimcilik: Kişinin, karşısına çıkan
fırsatların
farkında olması ve bu
fırsatları
değerlendirebilmek için hazır hissetmesi. • İyimserlik: Kişinin, karşılaştığı zorluklara ve engellere rağmen hedeflerine doğru yönelmekte kararlı ve ısrarcı olması. Sosyal Yetkinlikler
1. Empati: Kişinin, etrafındaki diğer insanların duygularını,
ihtiyaçlarını
ve kaygılarını anlayabilmesi, bu anlayışla
yaşaması
. • Diğer insanları anlamak: Kişinin, diğer insanların duygularının ve bakış açılarının farkında olması, onların kaygılarıyla samimi bir şekilde (yargılamadan ve savunmaya geçmeden) ilgilenmesi
• Diğer insanları geliştirmek: Kişinin, birlikte yaşadığı insanların gelişmekle ilgili
ihtiyaçlarını
fark ederek onları becerileri doğrultusunda geliştirmesi
•
Hizmete
yönelmek: Kişinin, etrafındaki diğer insanların çeşitli
ihtiyaçlarını
önceden tahmin edebilmesi, bu tür
ihtiyaçların
olduğunu fark edebilmesi ve gerektiğinde severek bunları karşılayabilmesi.
• Farklılıklarla etkili bir şekilde başa çıkabilmek: Kişinin, etrafındaki farklı kişilerden kaynaklanan değişik sorunları gelişmeye ve değişmeye yönelik birer
fırsat
olarak değerlendirebilmesi, ve bu
fırsatlardan
etkili bir şekilde yararlanabilmesi, bunları geliştirebilmesi.
• Politik farkındalık geliştirmek: Kişinin, herhangi bir topluluktaki duygusal yönlenmeleri ve
güç
dağılımını çözümleyerek değerlendirebilmesi. 2.
Sosyal
Beceriler: Kişinin, başka insanların tepkilerini kendi istediği doğrultuda yönlendirebilmesi. • Etkili olma: Kişinin, karşısındakileri istediği doğrultuda ikna edebilmek için etkili yöntemler geliştirebilmesi.
• İletişim: Kişinin, karşıdaki kişiyi etkili bir şekilde dinlemesi ve onu ikna edebilmek için
mesajın
olduğu kadar üslubun da önemli olduğunun farkında olması.
• Sorun yönetimi: Kişinin,
çeşitli
sorular karşısında uzlaşarak çözüme yönelmesi.
• Liderlik: Kişinin, başka insanlara ilham vermesi ve onları yönlendirmesi.
• Değişim Yönetimi: Kişinin, değişim sürecini başlatabilmesi ve bu süreci yönetebilmesi.
• İlişki Kurmak: Kişinin, anlamlı ve doyumlu ilişkiler kurabilmesi.
• İşbirliği: Kişinin, başka insanlarla ortak amaçlar doğrultusunda çalışabilmesi.
• Ekip Çalışmasına Yatkın Olmak: Kişinin, bir grupla birlikte ortak amaçlar doğrultusunda sinerji yaratacak bir çalışmaya girebilmesi.
Kaynak: Personal Excellence 2004
