Altı adımda istenen insan
Altı adımda istenen insan yapımı
Bundan tam 40 sene önce Harvard Üniversitesi´´nden Prof. Milgram
dünyadaki
herkesin birbirine sadece altı derece uzak olduğunu gösterdi. Tanıdıklarınızı
kullanarak
, onların da kendi tanıdıklarının yardımını alarak, kısa bir zincirleme ilişkiyle, altı adımda
dünyada
istediğiniz kişiye ulaşabilirsiniz.
Bu durumda, Bostancı Mahallesi muhtarı zinciri başlatıp, belediye başkanı, vali, bakanlıklar vs. aracılığı ile Amerikan Başkanı´´na ulaşabilir.
Internetteki
en büyük işe yerleştirme sitesi Monster.com, adaylara kariyerlerinde başarı için ilişki ağları kurmalarını ´´Altı derece uzak´´ kavramıyla anlatıyor. Sonsuz bucaksız
internette
bile, her sayfa bir diğerinden en fazla 17 ´´tık´´ uzakta. Ancak görünen o ki araştırmalar bu kuralın çalışmadığı bir ortamı, istisnayı, atlamış: İşyerlerini. Sekreterden duvarlar Bir yöneticiyle
görüşmek
için sekreterinden randevu istemek zorunda kalan çalışanlar hiç de az değil. Cevapsız e-mailler, işler kayıp yöneticiyi bekler. Onaylar, imzalar veya izinler için ulaşılamayanlar, kendileri istediklerinde, hem de günün her saatinde, herkesi e-maille, cep
telefonundan
hatta
ev
telefonundan
rahatsız edebilme hakkını kendinde görür. Çalışanların bir kısmı da bu yöneticilere nasıl ulaşacaklarını bile bilmiyor,
aramayı
denemiyor olabilir. Bazen,
üstün
de
üstüne
ulaşmak daha
kolay
olabildiği için, ´´şikayet etmek´´, ´´arkadan iş çevirmek´´ gibi görünen, aslında iş bitirici masum davranışlar ortalığı karıştırıyor. Halbuki bir üst yönetici daha ulaşılabilir,
sıcak
,
konuşulabilir
bulunduğu için hiyerarşi aşılıyor.
Yöneticilerin bazıları kendilerini ekiplerinden koparıyor. Çalışanları içinse, sadece bir derece uzaklıktaki ´´ulaşılmaz´´lara, ilişki ağlarını kullanarak, beşinci, altıncı dereceden ağır toplarla yaklaşmaktan başka çare kalmıyor. ´´Altı derece uzak´´ tezi kanıtlandı 1967´´de Harvard´´dan
Sosyal
Psikolog Stanley Milgram, tesadüfi olarak Omaha, Nebraska´´dan seçtiği yaklaşık 300 kişiye mektuplar
yollayarak
, onlardan bu mektubu Boston´´daki ´´hedef´´ kişiye sadece kişisel kontaktlarını
kullanarak
iletmesini istedi. Milgram, mektup yolladığı kişilere, ulaşmaları gereken kişinin ismini, yerleşimini, mesleğini vermişti. Nebraskalı 300 kişi Boston´´dakini tanımasa da (ki tanımaları imkânsıza yakın), onu tanıma ihtimali olan kişiler aracılığı ile hedefe yaklaştı. Aile bireylerinden biri, iş arkadaşı,
okul
arkadaşı
vb. yardımı ile mektuplar seyahatlerine başladı. Milgram, hedefe 60 zincirin ulaştığını gördü. Bu zincirlerde de ortalama 6 basamak olduğu için, sonuç daha sonraları tiyatro
oyunlarına
,
filmlere
isim olan - Altı Derece Uzak (Six Degrees of Separation) olarak literatüre girdi.
2003´´te Columbia Universitesi´´nden bir grup bu deneyi e-maille 166 ülkeden 60 bin kişiyle tekrarlayarak ´´Altı derece uzak´´ın geçerliliğini bir kez daha kanıtladı. Yazan: İdil Türkmenoğlu
