CİPS Yemek mi !
Tüketici Hakları Merkezi TÜ-MER Gıda Komitesi Başkanı Veteriner Hekim Muhammet Efe, gıda terörünün tüm terör örgütlerinden daha da tehlikeli olduğunu söyledi. Çocukların en çok tükettiği gıdaların başında gelen cipslerin üzerine tıpkı sigaralarda oldupu gibi "Sağlığa zaralıdır" uyarısının yazılmasının gerektiğine dikkat çeken TÜ-MER Başkanı Efe, "Cipsler son çeyrek yüzyılda tüketim çılgınlığının had safhaya çıktığı ve gıda sektöründe de bu tüketim çılgınlığının yaşandığı, piyasanın özellikle çocuk tüketici kitlesini hedef seçen ancak diğer yaş gruplarının da ilgisini çekmeyi başaran bir tüketim maddesidir." diye konuştu.
Satıcısı için karlı olan cipslerim tüketiciye cezbedici bir şekilde piyaasaya sunulduğunu, cipslerin içinde "trans fat" yağlarrı olduğuna bu yağların oldukça riskli bir ara madde olup dünyanın birçok yerinde yasaklandığını ifade edeb Efe bu yağların ülkemizde hangi gıdalarda kullanıldığını şöyle açıkladı: "Trans yağlar maalesef ülkemizde bisküviden cipse, hazır keklerden gofretlere, margarinlerden krakerlere %30’lara kadar değişen oranlarda bulunduğu/kullanıldığı bilimsel deneylerde ortaya çıkarılmış bir gerçektir."
Cipslerin özellikle gıdalardaki istenmeyen tat duyularını bastırmak veya mamulü daha lezzetli göstermek amacı ile kullanılan “glutamatlar” da içerdiğini, bu maddenin; insanlar üzerinde mss kaynaklı sorunlar oluşturduğunu belirten Efe şöyle devam etti: "Bunlardan en önemlisi insanlarda doyma hissinde meydana gelen sorunlardır. Bu maddenin zararlı etkisine maruz kalan bir birey ya doyma hissini yitirerek “obezite” olmakta ve buna bağlı metabolizma hastalıklarına maruz kalmakta veya tam tersi açlık hissini yitirip gerekli gıda maddelerini alamadığı için “anorexia” (aşırı iştahsızlık ve gıda alamama durumu) oluşarak yine metabolizma hastalıklarının pençesine düşmektedir. Bu durum sağlıksız bir nesil oluşturduğu gibi geleceğimizin teminatı çocuklarımızı janjanlı paketlere hapsetmek anlamına gelmektedir."
Cipslerde kullanılan bir diğer tehlike katkı maddesinin “Akrilamid” olduğunu, bu maddenin karbonhidrat ve proteinlerin bir arada bulunması ve yüksek ısıya maruz kalması (pişirme işlemi) durumunda ortaya çıktığını aktaran TÜ-MER Başkanı, "Bu maddenin “kanserojen” olduğu ve sigara dumanında da bulunduğu bilinmektedir. İçilmesi kansere yol açan bir maddeyi çocuklarımıza paket paket yedirmenin ne denli doğru bir davranış olduğunu kamuoyunun takdirine bırakıyoruz." diye konuştu.
Uzak Durmanız Gereken Katkı Maddeleri
Gıdalara gerek görünümünü güzelleştirmek, gerekse raf ömrünü uzatmak için katkı maddeleri ekleniyor. Ülkemizde gıda katkı maddelerinin kullanımı günden güne artmasına rağmen olası yan etkilerini tüketiciler bilmiyor.
Gün geçtikçe daha çok miktarlarda tüketilen bu katkı maddeleri, beslenmeyle ilgili kalp hastalıkları, allerjik astım ve ürtiker gibi çeşitli hastalıkların gelişimine yol açıyor. İşte kullanmaktan kaçınmanız gereken 9 katkı maddesi:
Aspartam (sentetik tatlandırıcı): Equal ve NutraSweet marka tatlandırıcı ve binlerce gıdada bulunan tatlandırıcılar eleştirilere maruz kalıyor. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylansa da, birçok araştırmada aspartamın kanserle ilişkisi olduğu açıklanıyor. Ayrıca FDA´nın tartışılır aspartam onaylaması meclis soruşturmasına davetiye çıkarıyor.
Kısmen hidrojene nebati yağ (trans yağlar): Trans yağ asitleri, sıvı bitki yağlarını hidrojen bulunan bir ortamda ısıtarak elde ediliyor. Hidrojenleme olarak bilinen işlem raf ömrünü uzatmak için yapılıyor. Birçok sağlık uzmanı bu yağların koroner damar hastalıkları riskini ve kötü kolesterol düzeyini artırdığı konusunda aynı fikri paylaşıyor. New York City geçen günlerde restoranlarda suni trans yağ kullanımını yasakladı.
Sodyum Nitrit: Sodyum nitrit sıklıkla koruyucu madde olarak kullanılıyor. Yediğimiz bazı etler bu maddeyle korunuyor. Sodyum nitrit kanser riskini artırıyor, çünkü nitrit kızartma tavasında ya da midemizde asitli ortamla karşılaşınca kanserojen bileşime dönüşüyor.
Suni Renklendiriciler: Birçok suni renklendirici içeren gıdaların üretiminde sentetik boya kullanılıyor. Yıllarca FDA, fırınlanmış yiyecekler, meşrubatlar ve şekerlemelere sertifika verirken birçok boyanın da kullanımını yasakladı. Halen bazı sağlık grupları onaylanmış boyalar Mavi 1 ve 2, Kırmızı 3 ve Sarı 6´nın kanser riskine yol açtığını iddia ediyor.
Olestra: Yağsız patates cipslerinden bulunan katkı maddesi olestra, daha çok Olean markası ile biliniyor. FDA tarafından onaylanmış olmasına rağmen, yıllardır üzerlerindeki "Bu gıda olestra içermektedir" uyarı etiketiyle gıdalarda bu madde kullanılıyor. Olestra temel vitaminlerin emilimini engellediği gibi karın ağrısına ve mide-bağırsak sorunlarına yol açabiliyor. Stevia: Doğal tatlandırıcı yerine geçen Stevia, FDA´nın yasaklanmış katkı maddeleri listesinden çıkarıldı. Halen diyet bütünleyicisi olarak kullanılan Stevia´nın gıda katkı maddesi olarak kullanımına izin verilmiyor. Dünya Sağlık Örgütü, kanserojen olmadığını buldu, fakat daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtti.
Sakarin: En eski suni tatlandırıcı olarak bilinen sakarin birçok diet ürününde ve sodalarda bulunuyor. İlk kez 1907 yılında Amerika Tarım Departmanı (USDA) tarafından yapılan araştırmayla sağlık riski olduğu bulunan sakarinin, bu tarihten sonra kanserle ilişkisi olduğunu gösteren çok sayıda araştırma yapıldı. 1977 yılında FDA tarafından kullanımı yasaklanan sakarinin halen kanserojen olma olasılığı üzerinde duruluyor.
Sülfitler: Kesilen meyve ve sebzelerin kararmaması için kullanılan bir kimyasal. Önce güvenilir olduğu düşünülen sülfitin daha sonra ölümcül alerjik reaksiyonlara neden olduğu bulundu. 1980´lerde Amerikan Senatosu çiğ sebze ve meyvelerde sülfit kullanımını yasaklaması için FDA´yı zorladı. FDA bundan beri sülfit yasağını genişleterek katkı maddesi olarak da kullanımını yasakladı. BHA & BHT: Gıdalarda otooksidasyon oranını düşüren iki kimyasal BHA (butylated hidroxyanisole E320) ve BHT (butylated hidroxytoluene E321), gıdalarda renk, koku ve tat değişikliğini önlüyor. Antimikrobiyal, antioksidan özellikleri ve besinlerdeki E vitaminini koruma özellikleri nedeniyle kullanılıyor. Bazı araştırmalar, BHA´nın kanserojen olabileceğini gösteriyor.
Cips mi, yoksa zehir mi yiyoruz?
Çocukların vazgeçilmezi, büyüklerin eğlencesi. Cips yemek yağ içmekten farksız diyen uzmanların uyarısını okuyunca ağzınız açık kalacak. Cips yemek yağ içmekten farksız diyen uzmanlar, kanserden obeziteye, diyabetten alzheimere kadar birçok hastalığa neden olduğunu vurguluyor.
Baharatlısı, peynirlisi, bifteklisi, ketçaplısı ve daha birçok çeşidi ile büyük küçük herkesi tavlıyor. Her damak tadına uygun bir çeşidi bulunuyor, yedikçe yemek isteniyor. Böyle çok sevilen bir ürünü vücudumuz ise, hiç hem de hiç sevmiyor. Kanserden obeziteye, diyabetten alzheimere, kısırlıktan parkinsona birçok hastalığa sebep oluyor. Cipsin sağlıksız ürünlerin başında geldiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dr. Cemal Aytaç Ak, yağ ve tuz oranı göz önüne alındığında cipslerin tehlikeli yiyecekler kategorisine girdiğini söyledi.
Pakete ´öldürür´ yazılmalı
Cipsin içinde, akrilamidin bulunduğunu kaydeden Ak, "Bu, kimyasal plastik sanayide kullanılan, sigaranın da içinde bulunan ve kansere neden olduğu düşünülen bir maddedir. Nitekim birçok tüketici derneği cips paketlerinin üzerine sigarada olduğu gibi ´Cips öldürür´ ibaresinin yazılmasını savunmaktadır" diye konuştu.
Yılda 70 bin ton tüketiliyor
* Ülkemizde 2007´de 70 bin tonluk cips tüketimi gerçekleşti.
* Cips pazarının büyük bölümü ABD firmalarına ait.
* Türkiye´de satılan çerezlerin yüzde 25´i süpermarketlerde satılıyor.
* Sektörde 11 tane uluslararası marka bulunuyor. Bu markaların yanı sıra yerel markalarda var.
* Dünyada her yıl 36 milyar paket patates cipsi satılıyor.
* Türkiye´de cipse ayrılan para 700 milyon dolar.
Aklınızda bulunsun
* Cips paketlerine basılan azot gazı sağlığa zararlı mıdır?
Gıda Güvenliği Derneği (GGD): Hayır, değildir. Azot gazı kullanılmasının amacı mikroorganizma üremesini engellemektir. Azot gazı 24-48 saat içerisinde ürün içinde kendiliğinden ortadan kalkar.
* Cips paketlerinin bazısının üzerinde domatesli, bazısının üzerinde ise domates aromalı yazıyor. İkisinin arasındaki fark nedir?
GGD: Cips ambalajının üzerinde domatesli, peynirli ya da fıstıklı çerez yazıyorsa, içeriğinde mutlaka domates, peynir ya da fıstık olmalıdır. Aromalı cipslerde ise gıda maddelerinin doğal hali ürün içinde bulunmaz.
Anneden bebeğe geçiyor
Cipsin, patates ve mısırın yüksek oranda yağ çekerek kızartma işleminden geçmesiyle hazırlandığını ifade eden Cemal Aytaç Ak, cipslerin; hacmi küçük ve kalorisi yüksek, oldukça sağlıksız ürünlerin başında geldiğini kaydetti.
Obeziteye neden oluyor
İçeriğinde bazı ülkelerde yasaklanan trans yağların bulunduğunu da vurgulayan Cemal Aytaç Ak, cipsin içindeki trans yağların zararlarını şöyle anlattı: "Bu yağlar obezite, diyabet, koroner kalp hastalığına neden olmakta. Trans yağların ayrıca kanser, kısırlık, karaciğer fonksiyon bozukluğu, alzheimer ve parkinson gibi hastalıklara sebep olduğuyla ilgili birçok araştırma mevcut. Bu yağları çok tüketen emziren kadınların sütüne geçtiği de kanıtlanmıştır. Trans yağlar, iyi kolestrol seviyesini düşürürken kötü kolestrol seviyesini de tırmandırmaktadır. Ayrıca kandaki yağ oranını da yükseltmektir."
