İnsanlar Nasıl Hipnotize Ediliyor?
İnsanlar Nasıl Hipnotize Ediliyor?
Hipnoz tam olarak nedir? Trans nedir? Nasıl hipnotize ediliyor? Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi´nden Dr. Elvira Lang´ın 80 yaşındaki bir hastası, ameliyattan önce şu tür sözlerle hipnotize edilmişti: Atlas Dergisi Haziran 2009, sayı 195 İnsanlar trans halindeyken soğuk nesneleri ateş gibi algılayabilir,
hatta
hiç acı duymadan ameliyat olabilir. Beyin üzerinde yapılan son çalışmalar, hipnoz ve transla ilgili
yeni
gerçekleri ortaya çıkarıyor. Harvard Üniversitesi´nden Profesör Stephen Kosslyn, hipnoz ve trans üzerinde çalışan bilim adamlarından. Kosslyn, trans halindeki insanlardan siyah
beyaz
şekilleri
renkli
görmelerini istedi. Beyin taramalarında gerçekten de
renkli
şeyler görüyorlarmış gibi beyinlerinin iki tarafının da aktif hale geldiği görüldü.
Londra´daki Lister Hastanesi´nde göğüs kanserinden dolayı ameliyat olan Pippa Plaisted, göğsü kesilirken acı içinde olmalıydı. Ameliyat için anestezi yapılmamış,
hatta
ağrıkesici bile verilmemişti. Fakat o hiç ıstırap duymuyordu. Hipnoz uzmanı Charles Montigue, başparmağını alnına koymuş, yanında dikiliyordu. Ameliyatın ardından Plaisted, ´Cerrah içimi kesip dikiyordu ama ben hiçbir şey hissedemiyordum´ demişti. Artık çok sayıda doktor, bölgesel ya da genel anestezi yerine hipnozu kullanıyor. Son yıllarda binlerce ameliyatta bu yöntem tercih edildi. Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi´nden hipnoz uzmanı Profesör David Spiegel, ´Hipnoz ağrıkesici olarak ilaçtan aşağı kalmaz´ diyor. Hipnoz gerçekten de ağrıkesici ve yatıştırıcılar gibi etkili olabiliyor. Ancak, Pippa Plaisted´in durumunda olduğu gibi ameliyat sırasında hiç anestezi yapılmazsa, hastanın derin transa girmesi gerekebilir. Spiegel, araştırmalara göre yetişkin insanların yalnızca yüzde 10-15´inin derin transa girebildiğini belirtiyor.
Doğal
olarak akla birçok soru geliyor. Hipnoz tam olarak nedir? Trans nedir? Nasıl hipnotize ediliyor? Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi´nden Dr. Elvira Lang´ın 80 yaşındaki bir hastası, ameliyattan önce şu tür sözlerle hipnotize edilmişti: ´Yavaşça gözlerini kapa ve derin nefes al. Gölde ya da boşlukta yüzdüğünü düşün. Vücudun burada olmalı ama sen burada olmak zorunda değilsin.´ Elvira Lang, anestezinin yanı sıra hipnozu da kullanan ve bu konuda kapsamlı araştırmalar yapan bir doktor. Hipnozu hastanın odaklanmasını sağlayan bir yöntem olarak tanımlıyor. Doktorlar, hastalara belirli telkinlerde bulunuyor. Hipnozla diş çekimi yapan diş doktoru Albrecht Schmierer, psikolog eşi ile birlikte hastası Alexis Makris´e şunları söylemişti: ´Sol elini kaldır. Elin, tıpkı çenen gibi serin ve uyuşmuş olacak. Sağ kolunun bir paratoner olduğunu hayal et ve bütün olumsuz hislerini parmak uçlarından dışarı gönder. Şimdi ağzın buz doluymuş gibi hissediyorsun. Tüm bunlardan gittikçe uzaklaşıyorsun, odadan dışarı, bu andan dışarı...´ Hipnozda ve onun en yoğun hali transta, insanlar telkinlere düşünmeden tepki veriyor, normalde yapmayacağı şeyleri yapabiliyor. Bir
bakıma
hipnoz, odaklanmayı sağlayan bir yöntem; ´tüm bunlardan gittikçe uzaklaşıyorsun, odadan dışarı, bu andan dışarı´...
Profesör Spiegel, Trans ve Tedaviler adlı üniversite
ders
kitabında transın yoğun hipnoz hali olarak tarif edildiğini söylüyor. ´Zaman zannettiğinizden çok daha
hızlı
geçebilir ve telkinlere nispeten eleştirel olmayan bir şekilde tepki vermeye meyledersiniz. Bunlar hakkında düşünmeden yapmayı kabul edersiniz.´ Peki, hipnotize edilen bir kişiye normalde yapmayacağı bir şey yaptırılabilir mi? Profesör Spiegel, bunun mümkün olduğunu söylüyor. Kolombiya Üniversitesi´nden Dr. Amir Raz´ın PNAS dergisinde yayımlanan araştırmasına göre, insanlar hipnoz telkinlerinin ardından anadilindeki kelimeleri bile anlamsız sözler olarak görebiliyor. Deneylerde derin transa girebilen insanlar, sıradan
İngilizce
kelimelere baktı ve bunlara mana veremedi. Ciddi depresyonu, psikiyatrik bozuklukları olan insanların gerçekle telkin arasındaki ayrımı yapmasının daha zor olabileceği, bu yüzden hipnozun bu durumlarda kullanılmaması gerektiği belirtiliyor. Spiegel ve Harvard Üniversitesi´nden Profesör Stephen Kosslyn, sonuçları 2000 yılında American Journal of Psychiatry´de yayımlanan çarpıcı bir araştırma yaptı. Bilim insanları öncelikle derin transa girebilen sekiz kişi seçti. Bu kişilere trans halindeyken siyah
beyaz
tonlarda dikdörtgenler gösterildi ve bunları
renkli
olarak görmeleri istendi. Bu sırada PET beyin taraması yapıldı. Trans hali dışında da aynı şekiller gösterildi ve dikdörtgenlerin
renkli
olduğunu hayal etmeleri istendi. Normal durumdayken, yani
sadece
hayal ettiklerinde beyinlerinin yalnızca sağ tarafı aktif hale geldi. Oysa trans durumundayken
renkli
görmeleri istendiğinde, tıpkı gerçekten
renkli
şeyler görüldüğünde olduğu gibi beynin her iki tarafı da aktif hale geldi. Dr. Amir Raz tarafından hipnotize edilen McGill Üniversitesi´nin
haftalık
gazetesinin yazarlarından Michael Bourguignon, ilginç tecrübesini okuyucularıyla
paylaştı
. Yaklaşık 30
dakikalık
hipnozdan sonra Dr. Raz, Bourguignon´a gelirken yanında getirmesini istediği alüminyum folyoyu ikiye bölmesini ve iki eline birer parça almasını istiyor. Sonra ona, ´Bir farklılık hissediyor musun´ diye soruyor. Bourguignon, sol elinin biraz daha
sıcak
olduğunu söyleyince ´ısınmaya başlayacak´ diyor ve yakında sol elindeki alüminyum parçasının tutulmayacak kadar
sıcak
olacağını söylüyor. Bourguignon olanları şöyle anlatıyor: ´Avucumun içindeki alüminyumun tutuşmaya başladığını hissettim. Sanki elimi mumun alevine yaklaştırıyormuşum gibi... Çok geçmeden akkor olmuş gibiydi, elimdeki folyoyu yere fırlattım.´ Peki hipnoz neden ağrı hissini azaltıyor? Virginia Politeknik Enstitüsü´nden psikolog Profesör Helen Crawford´a göre, hasta adeta bir dizi kapağı kapatıp acı sinyallerinin
bilincine
ulaşmasını engelliyor.
Yeni
görüntüleme teknikleriyle hipnotize edilmiş insanların beyinlerini inceleyen bilim insanları ilginç sonuçlara ulaştı. Normalde acı sinyali, beyin sapından orta beyne, oradan da beynin dış tabakasına geçiyor, sonra acı hissi ortaya çıkıyor. Iowa Üniversitesi´nden Dr. Sebastian Schulz-Stubner´in ekibi, hipnozdayken derileri sıcağa maruz bırakılan gönüllülerin beyinlerini inceledi. Araştırmacılar, orta beyindeki faaliyetin hipnotize edilmeden aynı
sıcaklıklara
maruz bırakılan insanlardaki gibi olduğunu ama beynin dış tabakasındaki faaliyetin azalmış olduğunu belirledi. Hipnoz sırasında acı sinyalleri, normalde olduğu gibi
bilince
ulaşmıyordu.